Redenen voor GLOW om de motie in te dienen waren niet alleen om te bekijken of de gemeente meer regie zou kunnen nemen bij de benodigde versnelde opwek van lokale duurzame energie, maar ook om onderzoek te doen naar een lokaal verdienmodel waarbij zowel de gemeente als de omgeving financieel baat zouden kunnen hebben bij de opwek en verkoop van energie. Want dat geld vliegt nu nog steeds weg; met het betalen van onze energierekeningen verdwijnen er tot op de dag van vandaag jaarlijks miljoenen euro’s uit de gemeente naar (de aandeelhouders van) grote energiebedrijven. Geld dat volgens GLOW veel beter in de lokale economie kan blijven rouleren.
Het heeft meer dan een jaar geduurd; op 5 oktober kwam het college met het beloofde onderzoek. Daarin is breed gekeken naar welke rol de gemeente het best kan vervullen
als partij bij lokale duurzame energieprojecten. Niet alleen actief als initiator en/of (mede-) eigenaar van projecten (dus eigenlijk een traditioneel gemeentelijk energiebedrijf), maar ook een meer passieve rol door het faciliteren van projecten van marktpartijen (waaronder coöperaties) of het stimuleren van dergelijke projecten via subsidies, borgstellingen. Zowel onze oorspronkelijke motie als de uitkomsten van het onderzoek zijn hier terug te vinden.
Wat opvalt is dat volgens het onderzoek een energietransitie het snelst wordt behaald wanneer de gemeente niet zelf initieert of eigenaar wordt, maar marktpartijen dat doen, waarbij de gemeente stimuleert. Er zijn voldoende initiatieven vanuit de markt, de gemeente weet relatief weinig van de ontwikkeling van projecten en zou marktpartijen alleen maar voor de voeten lopen zo lijkt de conclusie. Verder loopt zij als (mede-) eigenaar ook (onnodig) financieel risico. Daarentegen is een financieel rendement voor de gemeente en een hoge mate van gemeenschappelijke baten wel het best haalbaar met de gemeente als initiator en (mede-)eigenaar.
GroenLinks is sterk gedreven om klimaatdoelstellingen te halen, en dat hoeft niet per sé via de (om)weg van een GEB. Zij volgt de conclusie van het onderzoek dat er reeds veel initiatieven zijn en ziet daarbij nog steeds een zeer belangrijke rol weggelegd voor lokale energiecoöperaties als initiator en eigenaar van projecten. Dat kan Goed Veur Mekare zijn, maar ook een (kleinere) coöperatie vanuit een kern elders in de gemeente. Deze coöperaties zijn volop in ontwikkeling, en lokaal eigendom en financieel rendement lijken daarbij goed geborgd. Maar het mag volgens GLOW allemaal wel een tandje hoger. Coöperatieve projecten komen door een gebrek aan menskracht en financiële slagkracht nog maar langzaam van de grond; de gemeente zou hierbij een actieve stimulerende rol moeten vervullen middels leningen en garantstellingen. En kan nog steeds direct financieel participeren aan projecten van coöperaties door de aanschaf van certificaten of aandelen. Financiële rendementen van windmolens en zonnevelden geven bij een juiste projectopzet namelijk zowel winst als zekerheid.
